نوزاد نارس و زودرس

تولد نوزاد نارس و زودرس، یکی از معماهایی است که هنوز پاسخ آن به طور کامل داده نشده؛ معمایی که نوعی کابوس برای مادران باردار هم هست، این که آیا رنجی که این چند ماهه متحمل شده اند، به ثمر می نشیند، یا باید شاهد تولد نوزادی باشند که هنوز وزن کافی ندارد و آمادگی ریه هایش برای نفس کشیدن در این دنیا کامل نشده است؟
 
هر روز اخبار تازه ای از تلاش محققان برای گشودن راز این معما منتشر می شود و یکی از آنها، نشان دهنده رابطه بین چربی های مضر خون مادر و زایمان زودرس او است. جرقه ایده اصلی این پژوهش وقتی در ذهن محققان دانشگاه پیتسبورگ در پنسیلوانیای آمریکا زده شد که چندی پیش گزارشی منتشر شد مبنی بر این که مادرانی که زایمان زودرس دارند، بیشتر به بیماریهای قلبی دچار می شوند و احتمال مرگ آنها بر اثر این بیماری ها بیشتر است. محققان این طور حساب کردند که ممکن است یک عامل مشترک در این خانم ها وجود داشته که هم آنها نوزادان کدام مادران، شش ماهه اند؟ را مستعد بیماریهای قلبی کرده و هم مستعد زایمان زودرس.
 
بنابراین سعی کردند میزان تأثیر عوامل شناخته شده در بروز بیماریهای قلبی را روی زایمان زودرس بررسی کنند. برای بررسی این تأثیر، محققان ۳۰۰ نفر از زنان باردار را انتخاب کردند و میزان کلسترول و تری گلیسیرید خون آنها را طی زمان بارداری اندازه گیری کردند. همچنین نوعی پروتئین را در خون آنها اندازه گرفتند، موسوم به پروتئین واکنشی C CRP محققان در گزارش نتایج مطالعه شان، در شماره اول دسامبر نشریه «اپیدمیولوژی آمریکا» استفاده درمانی از این اطلاعات را به انجام مطالعات تکمیلی موکول کرده اند؛ مطالعاتی که نشان دهد آیا این زنان قبل از بارداری هم دچار CRP و چربی خون بالا بوده‌اند یا نه.این پروتئین نشانگر وجود حالت التهابی در انسان است و در افراد مستعد بیماریهای قلبی بالاست و همچنین به طور طبیعی در زمان بارداری بالا می رود. تحلیل اطلاعات به دست آمده نشان داد زنانی که قبل از هفته ۲۱ بارداری، دچار چربی بالا در خونشان بودند، ۲ برابر بیشتر از زنان با چربی متعادل، دچار زایمان زودرس شدند، یعنی نوزادشان در سن ۳۴ تا ۳۷ هفتگی به دنیا آمد.
 
همچنین آنهایی که CRP بالاتری از سایر زنان باردار داشتند، ۳ برابر بیشتر احتمال داشت که نوزاد نارس به دنیا بیاورند. نکته قابل تامل این که زنانی که هر ۲ عامل چربی خون و CRP آنها مشکل داشت، ۶ برابر بیشتر از سایر زنان احتمال داشت که نوزادشان زودتر از ۳۴ هفتگی به دنیا بیاید.
 
هنوز این گروه تحقیقاتی توجیه مناسبی برای رابطه بین چربی خون و حالت التهابی با زایمان زودرس ندارند؛ حدس آنها این است که شاید وجود این اختلالات، باعث شود جفت نتواند به طور کامل تشکیل شود و همین موجب جداشدگیها یا خونریزی های کوچک در آن شده و فرایند زایمان را جلو بیندازد.
 
این محققان در گزارش نتایج مطالعه شان، در شماره اول دسامبر نشریه «اپیدمیولوژی آمریکا» استفاده درمانی از این اطلاعات را به انجام مطالعات تکمیلی موکول کرده اند؛ مطالعاتی که نشان دهد آیا این زنان قبل از بارداری هم دچار CRP و چربی خون بالا بوده‌اند یا نه.
 
آنها می گویند هنوز زود است که بخواهیم کنترل چربی خون را به عنوان راهی برای پیشگیری از زایمان زودرس توصیه کنیم. این در حالی است که مطالعات پیشین نشان داده بودند، زنانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، بیشتر از سایر زنان در معرض سقط جنین هستند. بنابراین بهتر است از روی احتیاط هم که شده، زنان قبل از بارداری وزن خود را به حد متعادل برسانند و در هنگام بارداری هم با رعایت پرهیز غذایی لازم و نیز ورزش کردن، از اضافه وزن بیش از حد مجاز و طبیعی خود جلوگیری کنند.
 

خارش پوست در بارداری طبیعی است؟

وجود خارش در دوران بارداری در بعضی از نواحی بدن به خصوص دور شکم و پستان ها که در حال بزرگ شدن هستند، کم نیست، زیرا پوست باید برای هماهنگی با رشد این نواحی کشیده شود. هورمونهای دوران بارداری نیز تا حدی در این امر مؤثرند. خانم های سیاه پوست نسبت به سفید پوستان کمتر دچار این حالت می شوند. گاهی ممکن است بیماریهای پوستی که به طور طبیعی با خارش همراه هستند، نظیر خشکی پوست، اگزما، یا آلرژی غذایی در دوران بارداری، با خارش شدیدی بروز کند.
 

چگونه می توان خارش را تسکین داد؟

* از گرفتن دوش و حمام داغ بپرهیزید، زیرا می تواند پوست را خشک تر کرده خارش پوست در بارداری طبیعی است؟ و خارش را تشدید کند.
* از صابون های ملایم استفاده کنید و دقت کنید که آن را به خوبی آب کشی کنید و سپس به آرامی پوست را خشک کنید.
*پس از استحمام از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید و ترجیحا انواعی را که معطر نیستند انتخاب کنید، زیرا بعضی از انواع عطریات می توانند پوست را تحریک کنند.
*گاهی از وان شاه بلوط استفاده کنید (فرآورده های شاه بلوط مخصوص استحمام را می توانید از داروخانه ها تهیه کنید).
*لباس های نخی و گشاد بپوشید و هنگام گرمای روز از خانه خارج نشوید، زیرا حرارت خارش را تشدید می کند.
 
آیا بروز بثورات برآمده و خارش دار بر روی شکم امری شایع است؟
در حدود یک درصد از خانم ها به چنین عارضه ای دچار می شوند. این بثورات به صورت لکه های قرمز رنگ، برآمده و خارش دار شبیه به کهیر در طول ماه آخر یا دو ماه آخر سه ماهه دوم بارداری بر روی شکم ظاهر می شوند. این بثورات که پاپولها یا کهیرهای خارش دار دوران بارداری (PUPPP) یا بثورات چند شکلی دوران بارداری نامیده می شوند، ابتدا در محل خطوط کشیدگی پوست شکم ظاهر می شوند و بعد به ران ها، باسن و گاهی بازوها کشیده می شوند. این بثورات خطری برای مادر یا جنین ندارند، ولی ممکن است خارش شدیدی داشته باشند.
 

درمان خارش

پزشک یا ماما پوست شما را معاینه می کند و احتمالا یک پماد تجویز می کند تا خارش تسکین یابد. در موارد شدید باید یک دوره استروئید خوراکی به شما تجویز شود. PUPPP در اکثر خانم ها در عرض چند روز پس از زایمان از بین می رود و ناپدید می شود و خوشبختانه به ندرت در بارداری های بعدی ظاهر می گردد.
 
منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396